+670 77879422 grec@apc.gov.tl

DILI, 30 Setembru 2022 – Autoridade Protesaun Sivil (sigla Portugues, APC) no UN Women asina ona parseria tinan rua nian hodi hametin kolaborasaun iha avansa ajenda nasionál kona-ba Feto, Pas no Seguransa. Parseria ne’e mós sei promove hamenus risku dezastre no hari’i reziliensia ne’ebé responde ba jéneru no inkluzivu iha Timor-Leste.

 Asinatura koperasaun ne´e asiste deretamente hosi Sekretaria Estadu Protesaun Sivil, Joaquim Gusmão Martins no halao iha Salaun Inkontru APC, Kaikoli, Dili, Sexta (30/97/2022).

 Iha nia intervensaun, Sekretariu Estadu agradese ba UN Women nia apoia durante ne´e ba Protesaun Sivil.

“Durante nee UN Women apoiu tebes Protesaun Sivil liliu iha area prevensaun konflitus komunitaria. Agradese ba UN Women nia apoia tomak ba Protesaun Sivil,” dehan Joaquim Martins.

Sekertariu Estadu ne´e esplika tan ho prezensa APC, eskala hosi apoia refere sa´e no aumenta liu tan ho akordu ne´ebe iha laos det ba prevensaun konflitu komunitaria, maibe hare mos ba atividade desastre nian.

“Koperasaun ne´e hare hotu ba atividade desastre nian, liliu ba iha jestaun ba risku desastre, fo atensaun maka ba iha feto maluk sira, labarik sira ne´ebe maka tama hanesan grupu vuneralvel,” dehan sekretariu estadu.

Presidenti APC, Superintendente Polisia, Ismael da Costa Babo ba jornalista sira hateten, MoU ne´ebe APC asina ho UN Womenes ne´e iha area espesifiku oinsa promove feto sira iha situasaun saida deit, liliu desastre.

“Promove kapasitasaun rekursu umanu feto sira iha Protesaun Sivil, lina ministerais, populasaun sira ne´ebe importante atu proteje ita nia inan no oan feto sira iha kualker situasaun,” dehan Presidenti APC ne´e.

UN Women haksolok ho estabelesimentu Autoridade Protesaun Sivil, ne’ebé serve nasaun ne’e iha mandatu luan liu, husi promosaun partisipasaun feto sira-nian iha seguransa nasionál no sustenta pás, no prevensaun no rezolusaun konflitu ne’ebé responde ba jeneru, to’o mitigasaun risku dezastre no resposta ba krize no dezastre.

 UN Women reafirma ninia kompromisu atu hametin kapasidade institusionál Autoridade Protesaun Sivil nian hodi lidera no koordena servisu sira iha área hotu-hotu, inklui dezenvolvimentu no implementasaun Planu Asaun Nasional (PAN) daruak ba Rezolusaun Konsellu Seguransa Nasoins Unidas nian 1325 kona-ba Feto, Pas no Seguransa 2022-2026 (NAP 1325), no promosaun ba lian feto Timor-Leste nian liuhusi mediador komunitáriu feto nian iha Rede Nasional Mediasaun ne’ebé sei estabelese iha tempu badak.

 Governu Timor-Leste, ho apoiu husi UN Women, daudaun ne’e dezenvolve daudaun PAN 1325 daruak, ne’ebé rekoñese feto sira-nia lideransa no partisipasaun iha esforsu hotu-hotu ba pás no seguransa kontinua, nune’e mós feto sira-nia lideransa no ajénsia iha área oioin, hahú husi prevensaun no rezolusaun konflitu to’o dezastre no resposta umanitária. Sekretaria Estadu Protesaun Sivil no Autoridade Protesaun Sivil iha kompromisu atu hametin protesaun no seguransa ba feto, labarik-feto no grupu vulneravel liu iha Timor-Leste liuhosi servisu ho parseiru dezenvolvimentu no sosiedade sivil.

 Tuir kompromisu internasionál no nasionál sira, akordu ne’ebé instituisaun rua ne’e asina ona estabelese ajenda ba kontinuasaun no reforsu parseria hodi promove feto sira-nia lideransa seguru, iguál, signifikativu no partisipasaun iha esforsu pás no seguransa, no iha prevensaun no rezolusaun konflitu ne’ebé responde ba jeneru, nune’e mós atu hametin konstrusaun reziliensia feto no labarik-feto sira iha dezastre no impaktu husi mudansa klimátika.

 Liu husi parseria ida nee, Diresaun Nasional Prevensaun Konflitu Komunitaria (DNPCC) husi Autoridade Protesaun Sivil no UN Women sei servisu hamutuk iha planeamentu, implementasaun no monitorizasaun PAN 1325 nian, no promove inkluzaun no partisipasaun signifikativu husi feto sira hanesan mediador iha faze hotu-hotu husi prosesu rezolusaun konflitu. Sira mós sei kria Rede Nasional Mediasaun no avansa servisu mediasaun ne’ebé responde ba jéneru hodi promove eliminasaun diskriminasaun jéneru no hahalok estereotipu ba feto sira iha prosesu rezolusaun konflitu komunidade.

 Aleinde nee, Autoridade Protesaun Sivil no UN Women sei servisu hodi hasa’e feto sira-nia partisipasaun no lideransa feto sira-nian iha pás no seguransa no mitigasaun risku dezastre ne’ebé responde ba jeneru no integrasaun igualdade jéneru iha kuadru polítika relevante sira hanesan hala’o hela revizaun ba kuadru Sendai ba Redusaun Risku Dezastre iha prazu médiu.

 Xefe Gabinete UN Women Timor-Leste, Amy Nishtha Satyam, iha ninia diskursu hateten katak, “husi ohin loron, mundu presiza dame urjente, no dame presiza feto sira. Iha tempu istóriku, feto no labarik-feto sira hala’o ona papél importante iha revolusaun nee no sira sentrál ba pás pozitivu no dezenvolvimentu sustentavel no pás sentrál ba rekuperasaun ekonómika no kresimentu nasional.”

 Ho apoiu jenerozu husi Governu Suédia no Ajensia Kooperasaun Internasional ba Dezenvolvimentu, UN Women suporta ona Governu Timor-Leste iha dezenvolvimentu no implementasaun PAN 1325 dezde 2015 no hametin kapasidade institusionál hodi promove norma transformativa jéneru sira hodi forma dezenvolvimentu nasionál no manutensaun dame nklui dezenvolvimentu Estratejia Jeneru Polisia Nasional nian (2018-2022) no lansamentu DNPCC nia matadalan kona-ba rezolusaun konflitu komunidade ne’ebé responde ba jéneru.

 Bazeia ba esforsu hirak nee, UN Women sei kontinua fó apoiu ba Governu hodi sentru feto no labarik-feto sira-nia faze iha sustentabilidade pás no reziliensia ba dezastre no krize iha akordu nee.

Caption Photos: Sekretariu Estadu Protesaun Sivil, Joaquim Gusmão Martins, Xefi Gabinete UN Women Timor-Leste, Ami Nishtha Satyam (klaran) no Presidenti APC, Superintendente Polisia, Ismael da Costa Babo, M.Sc foto hamutuk hafoin asina akordu koperasaun.

File Foto UN Women 

———————————————— 

Notisia Seluk

PREZIDENTI APC SORUMUTUK HO PAM LAUTÉM

PREZIDENTI APC SORUMUTUK HO PAM LAUTÉM

Lospalos, 17 Setembru 2024- Sua Exelénsia Prezidenti Autoridade Protesaun Sivíl Timor-Leste; Jesuino dos Reis Matos Carvalho ho komitiva hala’o sorumutuk dahuluk ho Sua-Exelénsia...

X