+670 77879422 grec@apc.gov.tl

Dili, 21 fevereiru 2024-ASEAN Sekretariadu kompostu hosi Dr. Riyanti Djalante ho Akbar Meirio fasilita treinamentu ba kargu diresaun no kargu xΓ©fia, inklui funsionΓ‘riu hosi diresaun tutela Autoridade Protesaun SivΓ­l (APC) kona-ba β€œASEAN Disaster Management and Humanitarian Assistance Sector Cooperation” durante loron tolu (3) iha salaun APC, Kaikoli.

Sua ExelΓ©nsia SekretΓ‘riu Estadu Protesaun SivΓ­l, Domingos Mariano iha entrevista hateten liu hosi kapasitasaun rekursu umanu APC nian, atu hasa’e kuΓ±esimentu hodi prepara atu responde dezastre iha Timor-Leste.

β€œObjetivu ba loron ohin atu kapasita ita-nia kargu xΓ©fia sira, oinsΓ‘ atu hasa’e kuΓ±esimentu sira-nia jestaun nu’udar jestΓ³r bele jere ita-nia rekursu sira, hodi prepara responde no rekopera ba vΓ­tima dezastre sira nemak dehan katak one ASEAN, one respond,” esplika SekretΓ‘riu Estadu.

SEPC fundamenta bainhira Timor-Leste atu adere sai membru permanente ba ASEAN kriteira ida maka kapasitasaun rekurusu umanu Timor-Leste nian, bele garante no sufisiente ona atu adere ba ASEAN.

Iha biban ne’e Reprezentante ASEAN Sekretariadu, Dr. Riyanti Djalante Agradese ba Oportunidade lori ASEAN Sekretariadu no AHA Center apresia ba Governu Timor-Leste ne’ebΓ© organiza programa formasaun ASEAN Travelling Resource Program Person (ATRPP) iha Dili.

β€œFormasaun loron tolu ne’e sei fasilita formasaun husi ASEAN Sekretariadu no AHA CENTER konvida ita-boot sira bele aprende no estuda hamutuk mekanizmu servisu sira kona-bΓ‘ ASEAN liuliu partilla ba malu esperΓ©nsia, dezafiu sira iha baze bainhira hasoru dezastre” hateten Reprezentante ASEAN Sekretariadu

Nia hateten β€œJestaun Risku Dezastre no AsistΓ©nsia HumanitΓ‘ria hanesan Γ‘rea ida ne’ebΓ© hetan progresu implementasaun maka’as.”

Fasilitadora esplika nasaun ASEAN hanesan rejiaun ida ne’ebΓ© nia mapa lokalizasaun nakonu ho dezastre oi-oin iha mundu enkuantu iha mudansa klimΓ‘tika aumenta mΓ³s frekuΓ©nsia dezastre foun ne’ebΓ© ASEAN hasoru tan hanesan inundasaun no sira seluk.

Nia konsidera Timor-Leste faz parte mΓ³s iha nasaun ASEAN iha ASEAN Committee on Disaster Management dadauk ne’e tamba ne’e mak Timor-Leste liuhusi Protesaun Sivil sempre tuir programa, enkontru no formasaun sira ligadu ho jestaun Risku dizastre iha ASEAN.

Iha sesaun treinamentu, Prezidente Autoridade Protesaun SivΓ­l, Superintendente PNTL, Ismael da Costa Babo aprezenta mΓ³s kona-ba Jestaun Dezastre iha Timor-Leste, inklui funsionamentu servisu APC nian iha atendementu ba dezastre no asistΓ©nsia umanitΓ‘ria ba vΓ­tima dezastre sira.

Enkuantu, liga asuntu jestaun dezastre no asistΓ©nsia umanitΓ‘ria parte importante ida iha programa ASEA nian.

Entretantu, treinamentu durante loron tolu (3) fasilita mΓ³s hosi parte ASEAN Sekretariadu, AHA CENTER no MOFA.

Liuhusi dezafiu sira ne’e, Nasau membru ASEAN kria ASEAN Committee on Disaster Management (ACDM ) hamosu Kompromisu ida mak hanaran AADMER (ASEAN Agreement on Disaster Management) nune’e bele aumenta kapasitasaun membru ASEAN sira hasoru dezastre liuliu halo Prevensaun, Mitigasaun, Responde no Rekoperasaun husi Dezastre iha rejiaun ASEAN.

Prepasaun Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN, ASEC iha responsabilidade hodi fo kapasitasaun Rekursu humanu ba funsionΓ‘riu Estadu Timor-Leste nian nune’e bele hatene lalaok sira kona-bΓ‘ ASEAN iha Futuru .

Programa ATRPP ida ne’e hetan suporta husi governu Australia ba pilar tolu ASEAN mak hanesan Pilar PolΓ­tika no SegurΓ‘nsa Komuniade ASEAN (APSC) , Pilar EkonΓ³mia Komunidade ASEAN (AEC) no ikus liu Pilar Sosial & Kultura Komunidade ASEAN (ASCC) nune’e Disaster Management tutula iha ASCC.

Programa ATRPP ida ne’e hanesan rekomendasaun husi Timor-Leste kona-bΓ‘ adoptasaun Roadmap ba Timor-Leste nia adezaun totΓ‘l ba ASEAN.

Β 

X